INTERNETTE DOLAŞAN DERS NOTLARIM

Bir eğitimci olarak, verebileceğim kadar çok bilgiyi öğrencilerime vermem gerektiğine inanmaktayım. Bunu yaparken de elimdeki bütün kaynakları onların kullanımına sunarım. Dersimi alan öğrencilerim bunu bilir. Bugüne kadar hiç bir öğrencimi kapımdan çevirmedim ve öğrencilerimin hiç bir sorusunu da karşılıksız bırakmadım.
1998 yılından buyana bütün derslerimi power point sunumu olarak vermekteyim. Bu şekilde ders verirken de derste kullandığım bütün sunumları ya PDF olarak, yada fotokopi olarak öğrencilerime veriyorum ve ders sırasında bu notları yanlarında bulundurmalarını şart koşuyorum. Çünkü PPT sunumu şeklinde verilen derslerde eğer  öğrenci konuyu hatırlamakta yardımcı olacak ipuçlarını ve sunum sırasındaki ek bilgileri bu notlara eklemezse daha sonra çalışırken bir çok nokta boşta kalır ve öğrenci başarılı olamaz. Sunum şeklindeki bir derste öğrencinin başarılı olması ve dersin amacına ulaşabilmesi için ya bir kitap olduğu gibi takip edilmeli, ya da ders sunumları öğrenciye verilmelidir. Bu nedenle ben de ders sunum notlarımı öğrencilerime veriyorum. Notları verirken de benden izin alınmadan herhangi bir yerde her ne şekilde olursa olsun yayınlanmamasını özellikle istiyorum. Dersimi alan öğrenciler bu notlara sahip olabilir, mezun olduktan sonra da kullanmak üzere isterlerse saklayabilirler. Fakat herhangi bir yerde yayınlayamazlar ve toplu ortamlarda başkalarıyla paylaşamazlar.

Ders notlarımın benden habersiz herhangi bir yerde herhangi bir şekilde yayınlanmasını ve paylaşıma açılmasını bir kaç nedenden dolayı istemiyorum.
Bu nedenlerden birisi, daha önce derslerde faydalı olsun diye öğrencilerime verdiğim  bazı çalışmalarım ve yazılım kodlarımın bazı öğrencilerim tarafından haberim olmadan kendilerininmiş gibi yayınlanmasıdır. Başına gelmeyen bunu anlayamaz ama insan sanki vucudunun bir parçası kesilip alınmış gibi hissediyor. Bu tür olayları yaşadıktan sonra ders notları ve ek kaynakları öğrencilerime verip vermeme konusunda biraz düşündüm ve sonunda notları ve kaynakları vermeye devam ettim. Tabii aşağıdaki fıkrayı öğrencilerime anlatarak:
Adamın biri çölde yolunu kaybetmiş, günlerce aç susuz kalmış. Tam umudunu yitirmişken uzaktan deve üzerinde gelen birisini görmüş ve ona doğru son gücüyle koşmuş.
 - "Su, ne olur biraz su!" diye yalvarmış.
Devesiyle gelen deveden inip, susuz kalana yaklaşmış ve matarasını uzatmış. Susuz kalan tam matarıyı alırken diğerini iteleyip, suyu ve deveyi de alarak kaçmaya başlamış. Devesini ve suyunu kaybeden arkadan bağırmış:
 -"Tamam. Deveyi de al. Suyu da al. Ama sakın bu olayı kimseye anlatma!"
Deveyle kaçan merak etmiş, neden diye ve geri dönüp yaklaşmış biraz.
 -"Neden anlatmayayım?" diye sormuş.
 -"Bu olayı anlatırsan" demiş diğeri "Bir daha çölde susuz kalan birine kimse yardım etmez."

Ben notlarımı ve yardımcı dökümanlarımı öğrencilerime vermeye devam ederek bu fıkrayı dikkate almadım.

İkinci bir neden de yayınlanmış bir makalemdeki görüşlerimin hiç tanımadığım birisi tarafından %80-%90 oranında hiç değiştirilmeden kendisininmiş gibi yayınlanmasıdır. Bu olay gösterdi ki bir başkası size ait notları alıp, sizden önce kendi adına yayınlayabilir. Eğer siz bu notları daha önce yayınlamamışsanız hiç bir hak iddia edemezsiniz.

Belki sizden özür falan dilerler ama bu durumu düzeltmez vucudunuzdan kaybettiğiniz parça gitmiş olur. Tıpkı içinde yılların birikimi olan değerli bir şeyinizin kap-kaççılar tarafından bir anda hüüp diye alınıp götürülmesi gibi...

Üçüncü ve en önemli neden ise ders notlarının yayınlanacak ve paylaşılacak durumda olmamalarıdır. Ders sunum notları içerdikleri teknik ve yazım hataları bakımından sıkı bir inceleme ve denetimden geçmemiştir. Bir çok hata ders sırasında dersi anlatırken farkedilmekte ve düzeltilmektedir. Dolayısıyla öğrencilere verilen notlarda hatalar ve noksanlıklar olabilir. Ayrıca bu ders notları hazırlanırken başka kaynaklardan da faydalanılmıştır. Bu kaynakların bir listesi ve notların hangi kısmının hangi kaynaktan alındığı belirtilmemiştir. Ders notlarının öğrencilerime verdiğim haliyle benim adımla da olsa paylaşıma açılması ve yayınlanması aşağıdaki sakıncalara yol açabilir.
1. Notlarda bulunan teknik ve yazım hataları kendi adıma olumsuz bir durum doğurur. Bu notlarda karşılaşılacak hatalardan dolayı birilerinin bana "şurası yanlış değil mi?" gibi sorular yöneltmesini, ya da arkamdan "şurasını yanlış yazmış" yorumlarında bulunmasını istemem.
2. Faydalandığım kaynak adları belirtilmediği için bu notlardaki anlatım ve şekillerin başka basılı  kaynaklardakilere benzemeleri durumunda aşırmacılıkla suçlanabilirim. Öyle ki, yukarıda benden aşıranlarla aynı duruma düşerim. Bu hiç ama hiç hoşlanmadığım bir durum olur.

Ders notlarımı izinsiz olarak, belki iyi niyetle, internet veya başka ortamlarda paylaşıma açanlar özellikle bu son yazdıklarım konusunda lütfen iyi düşünsünler ve beni içine sokacakları durumu iyi değerlendirsinler.

Ders notlarım yayınlanacak veya paylaşıma açılacak durumda olsalar zaten ben onları kendi web sitemde paylaşıma açarım. İlerde bu notlarımı kitaba dönüştürdüğümde bazı bölümlerini web sitemde paylaşıma açabilirim. Ancak henüz bu aşamada değiller. Web sitemin Türkçe kısmındaki Alınabilecekler ve İngilizce kısmındaki Downloads başlıkları altında bazı yayın ve seminer notlarım paylaşıma açıktır ve isteyen bu notları alıp, kaynak göstermek koşuluyla kullanabilir.

Ders notlarımın internette dolaşmaması konusunda umarım öğrencilerim beni anlar ve bu konuda daha dikkatli olurlar. Eminim ki notları internete veren bunu iyi niyetle yapmıştır. Ama unutulmamalı ki iyi niyetle yapılan işler bazen başkalarına zarar verebilir. 

Konuyu kapatırken bir örnek vereyim. Şu anda Kanada'da New Brunswick Üniversitesinde Systems and Control dersini veriyorum. Bu derste kullandığım ders notları bu dersi benden önce veren öğretim üyesine ait. Dersi PPT sunumu şeklinde verdiğim için tıpkı Türkiye'de yaptığım gibi
öğrencilerin derse gelirken bu ders notlarını yanlarında getirmelerini şart koştum. Ancak her ne kadar PPT sunumlarını kendim hazırlasam da ders notları doğrudan bana ait olmadıkları için internette paylaşıma açamadım ve öğrencilere PDF dosyalarını da veremedim. Bölüm başkanlığı bu ders notlarını fotokopide çoğalttı ve 30 Dolara öğrencilere sattı. Ben sadece derste notların bana ait olan kısımlarını internetten öğrencilerin paylaşımına açabildim.

Evet insan kendisine ait bir şeyi başkalarına verirken biraz düşünmelidir. Ancak kendisine ait olmayan bir şeyi başkalarına verirken çok çok daha fazla düşünmelidir. 

2 Mart 2007
İsmail H. Altaş
Fredericton, Kanada